Bài 6: Xác định và chọn ưu tiên nghiên cứu

Nguyen Xuan Ngoc 13/10/2021

Xác định và chọn ưu tiên nghiên cứu

Mục tiêu
Sau buổi thảo luận các hội thảo viên có thể:
- Xác định các tiêu chuẩn để chọn lựa các vấn đề y tế ưu tiên để nghiên cứu
- Làm việc theo nhóm nhỏ, dùng các tiêu chuẩn đã chọn để xác lập ưu tiên nghiên cứu
- Sử dụng các phương pháp đồng thuận nhóm để chọn một chủ đề thích hợp để thực hiện đề cương nghiên cứu và đề cương này sẽ được sử dụng trong suốt khoá đào tạo

Xác định vấn đề

Vấn đề là một thiếu sót hay khoảng cách giữa hiện tại và điều mong đợi. Thí dụ nếu tỉ lệ tiêm chủng đủ 6 loại vaccine của các bệnh Lao, Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Bại liệt, Sởi ở trẻ em 12 tháng tuổi tại một địa phương là 60% trong khi chúng ta mong muốn tỉ lệ tiêm chủng đầy đủ là 90% thì tỉ lệ tiêm chủng thấp là một vấn đề.

Xác định vấn đề nghiên cứu

Chọn vấn đề trong nghiên cứu

Nếu tỉ lệ tiêm chủng vaccine viêm gan virus B ở trong dân số là 30% trong khi chúng ta không đặt ra chỉ tiêu tiêm chủng của loại vaccine này thì tỉ lệ tiêm chủng vaccine viêm gan virus B 30% không phải là vấn đề.

Vấn đề có thể xảy ra do thiếu hụt trang thiết bị, do cơ cấu tổ chức thì vấn đề được gọi là vấn đề quản lí. Thí dụ việc điều trị cho bệnh nhân sốt rét không tốt do trạm y tế không có đủ thuốc sốt rét để điều trị sốt rét cho bệnh nhân thì vấn đề này được gọi là vấn đề quản lí và cần được giải quyết bằng cách làm việc với chương trình sốt rét để cung cấp thêm thuốc.

Đôi khi vấn đề xảy ra do chúng ta không có đủ kiến thức về vấn đề đó. Thí dụ, nếu chúng ta không thể điều trị tốt bệnh nhân sốt rét do chúng ta không biết được kí sinh trùng sốt rét đã kháng với loại thuốc nào và còn nhạy cảm với thuốc chống sốt rét nào. nghiên cứu Khi đó vấn đề này là vấn đề nghiên cứu và câu hỏi mà chúng ta cần phải trả lời để giải quyết vấn đề nghiên cứu được gọi là câu hỏi nghiên cứu.

Các câu hỏi nghiên cứu có thể được phân thành ba loại tuỳ theo loại kiến thức cần tìm:

1. Mô tả vấn đề y tế để nhằm xây dựng kế hoạch can thiệp: Mô tả có thể bao gồm các thông tin về độ lớn và phân bố của nhu cầu sức khoẻ hoặc thông tin về nguồn lực nhằm xây dựng kế hoạch can thiệp.

2. Kiến thức để đánh giá một chương trình can thiệp hay một phác đồ điều trị về các phương diện: độ bảo phủ của nhu cầu sức khoẻ, độ bao phủ của dân số mục tiêu, chất lượng, hiệu quả, chi phí, v.v

3. Kiến thức đề xác định các vấn đề y tế hay phân tích nguyên nhân của vấn đề để tìm giải pháp.

Một vấn đề cần được nghiên cứu phụ thuộc vào ba điều kiện:

1. Phải có sự bất cập, khoảng cách giữa điều đang tồn tại và điều chúng ta mong muốn

2. Lí do của vấn đề đó (khoảng cách) là chưa rõ

3. Phải có nhiều hơn một câu trả lời cho vấn đề nghiên cứu đó

Tiêu chuẩn chọn ưu tiên cho vấn đề nghiên cứu

Có 7 tiêu chuẩn được sử dụng để hướng dẫn chọn ưu tiên cho các vấn đề nghiên cứu:

1. Tính xác hợp: Tính xác hợp của vấn đề nghiên cứu phụ thuộc vào quy mô và mức độ trầm trọng của vấn đề. Cần lưu ý tính xác hợp của vấn đề phụ thuộc vào quan điểm của các bên.

2. Tránh trùng lắp: Cần phải kiểm tra xem nghiên cứu đã được thực hiện ở tại địa phương hay không hay tại một địa phương có điều kiện tương tự hay không

3. Tính khả thi: Cần xem xét mức độ phực tạp của đề tài và nguồn lực cần thiết để tiến hành nghiên cứu: nhân sự, thời gian, trang thiết bị và tiền bạc. Nếu vấn đề là quan trọng mà nguồn lực không đủ có thể xem xét việc xin tài trợ từ các nguồn ở bên ngoài.

4. Tính được chấp nhận từ các nhà quản lí: Nói chung một nghiên cứu cần được sự quan tâm và ủng hộ của các cấp có thẩm quyền. Khi đó nghiên cứu được tiến hành một cách thuận lợi hơn và kết quả có thể được ứng dụng để đưa vào thực tiễn. Nếu một nghiên cứu được tiến hành nhằm thay đổi một chính sách thì cần phải tranh thủ sự ủng hộ và sự tham gia của các nhà hoặch định chính sách.

5. Tính ứng dụng của kết quả và các kiến nghị: Các kiến nghị có thể được áp dựng hay không? Điều này không chỉ phụ thuộc vào sự quan tâm của các cấp lãnh đạo mà còn phụ thuộc vào nguồn lực hiện có tại địa phương.

6. Tính cấp thiết của đề tài: Kết quả của nghiên cứu có cần thiết để ra một quyết định khẩn cấp hay không? Nghiên cứu nào cần phải làm trước và nghiên cứu nào có thể thực hiện sau.

7. Tính chấp nhận về đạo đức: Bao gồm sự chấp nhận của cộng đồng kể cả về mặt lợi ích và văn hoá. Nghiên cứu này có sử dụng thư mời chấp nhận tham gia nghiên cứu hay không? Nếu kết quả phát hiện bệnh tật ở người dân có cung cấp điều trị cho họ hay không?

Thang điểm đánh giá các chủ đề nghiên cứu